Tango doe je met zijn tweeën
Over het Poldermodel is al veel gezegd en geschreven. De typisch Nederlandse traditie van breed overleg om tot ontwikkeling, vaststelling en uitvoering van beleid te komen, is opgehemeld en verguisd, maar heeft altijd stand gehouden.
Polderen
Persoonlijk ben ik een enorm aanhanger van de polder. Natuurlijk, hij leidt wel eens tot stroperigheid. Maar daar staat veel tegenover: een hogere kwaliteit van besluiten (twee weten er echt meer dan één, en acht ook meer dan twee), meer duurzaamheid en voorspelbaarheid van beleid en, uiteindelijk, meer stabiliteit en sociale rust in de samenleving. Groots en meeslepend is het allemaal niet, maar eerlijk gezegd zijn de meeste mensen daar bij gebaat noch op uit. Nederlanders voelen zich doorgaans zeer wel bij een zakelijke, constructieve houding: je kunt het met elkaar oneens zijn, maar je gaat en blijft in gesprek in een poging om samen tot een oplossing te komen.
Omstreden maatregelen
Het is dan ook teleurstellend om te merken dat in het nieuwe kabinet kennelijk niet alle bewindslieden de Hollandse polder in hun genen hebben zitten. Neem nu staatssecretaris Veldhuijzen van Santen van VWS. Zij heeft een forse opdracht meegekregen in het regeerakkoord. Het scheiden van wonen en zorg in de AWBZ, het overdragen van de functies begeleiding en participatie van de AWBZ naar de gemeenten, en de hervorming van het stelsel van jeugdzorg. Stuk voor stuk maatregelen die zeer omstreden zijn, diepgaande gevolgen zullen hebben voor de meest kwetsbare mensen in ons land en, in de laatste twee gevallen, belast worden door een zware bezuiniging.
Partijen betrekken
Je zou denken dat een staatssecretaris met zulke klussen in het verschiet graag en veel contact zou zoeken met de verschillende betrokken partijen in het veld. Zij zou kunnen profiteren van de deskundigheid en ervaring die daar aanwezig is, en er het broodnodige draagvlak kunnen verwerven om tot een fatsoenlijke uitvoering te kunnen komen.
Helaas is het tegendeel het geval. Zo hebben we bij GGZ Nederland uit te krant moeten vernemen dat de staatssecretaris op het punt staat een bestuursakkoord te sluiten met de VNG over de overdracht van bevoegdheden en geld –al gauw 3 miljard euro- naar gemeenten vanuit de AWBZ. Met ons heeft ze daar tot de dag van vandaag geen woord over gewisseld. En dat geldt niet alleen voor GGZ Nederland, maar ook voor andere betrokken brancheverenigingen en de patiëntenbeweging.
Geen dialoog
Met andere woorden: de staatssecretaris praat wel over, maar niet met ons. Ze draagt heel veel geld en verantwoordelijkheden over zonder zich een goed idee te vormen van wat daarmee precies gebeurt, welke risico's deze operatie voor patiënten met zich mee brengt, of zich af te vragen of haar wensen wel uitvoerbaar zijn. Of we als instellingen nog de kans krijgen om met haar hier over te praten voor het akkoord met de VNG een feit is, weten we niet. En de risico's zíjn groot: versnippering van geld en deskundigheid, verstikkende bureaucratie, rechtsongelijkheid voor patiënten, verschraling van kwaliteit van zorg –tot aantasting van richtlijnen aan toe.
Eenzijdigheid
Ook staatssecretaris Teeven van Veiligheid en Justitie lijkt niet zo veel boodschap te hebben aan overleg met of draagvlak bij het veld. Hij stuurde vorige week een nota naar de Tweede Kamer over de toekomst van de TBS, en opnieuw mochten wij dat via de media tot ons krijgen. Ook hier staan een aantal voor onze sector vérstrekkende maatregelen in. Zo stuit zijn voorstel om bij het eventueel opleggen van TBS te putten uit de medische historie van patiënten direct op veel weerstand. Het is strijdig met het beroepsgeheim, en bovendien zeer kortzichtig. Welke patiënt met ernstige psychische stoornissen zal zich nog laten behandelen, als hij weet dat alles misschien ooit tegen hem gebruikt kan worden?
Constructieve partners
Ook bij dit soort omstreden maatregelen was tijdig en zorgvuldig overleg op zijn plaats geweest. De instellingen voor geestelijke gezondheidszorg zijn graag constructieve partners voor bewindslieden. Ook wij weten dat de overheidsfinanciën op orde moeten, en dat de wensen van de samenleving zich ontwikkelen. We zijn graag bereid om vanuit een groot maatschappelijk verantwoordelijkheidsgevoel het gesprek aan te gaan. Maar dan moeten er wel bestuurders in Den Haag zitten die geïnteresseerd zijn in een echte dialoog met de praktijk van de zorg. Om het maar eens onhollands te zeggen: it takes two to tango.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten