Klokkenluider Spijkers krijgt steun in strijd tegen politiek misbruik psychiatrie
Twintig jaar geleden klopte Fred Spijkers, klokkenluider van Defensie, aan bij het Nederlandse kantoor van de mensenrechtenorganisatie Global Initiative on Psychiatry. ‘Ik ben ervan overtuigd dat Defensie hem willens en wetens heeft willen gek verklaren’, zegt GIP-directeur Robert van Voren.
Opnieuw overweegt Spijkers een herzieningsverzoek in te dienen bij de Centrale Raad van Beroep. Hij wil dat de hoogste bestuursrechter erkent dat Defensie heeft geprobeerd hem te psychiatriseren door onder meer de diagnoses van psychiaters te vervalsen. Onlangs publiceerde Psy een onthullend interview met Spijkers en met psychiater Van Tilburg over deze zaak van politieke psychiatrisering. Ook nu wil Spijkers weer een beroep doen op het GIP om hem te ondersteunen. Algemeen directeur Robert van Voren is daar toe bereid. ‘Wij zullen hem zeker helpen.’
Eind vorig jaar oordeelde de Centrale Raad van Beroep dat ze de psychiatrisering van Spijkers door Defensie niet bewezen achtte. Wat vindt u van die uitspraak?
‘Dat is onzin. Ik weet nog goed dat Spijkers in 1991 naar ons kantoor kwam, met twee tassen vol met documenten. Vrij snel werd het ons duidelijk dat het in zijn geval om een serieuze zaak ging. Je zou kunnen zeggen dat hij in een kafkaësk conflict met Defensie verwikkeld was. Voor ons was dat reden om gedurende twee jaar een dag per week een medewerker voor zijn zaak vrij te maken. We zaten wel met een lastig dilemma. In onze strijd voor de dissidenten in de voormalige Sovjet-Unie en Oost-Europa hadden we de steun van de Nederlandse overheid hard nodig. Anderzijds was onze eerste doelstelling: de bestrijding van politiek misbruik van de psychiatrie. En als zich dan zo’n geval in Nederland voordoet, moet je hier ook die strijd aangaan. We hebben toen een rapport over de zaak Spijkers uitgebracht, en dat loog er niet om. Ik ben ervan overtuigd dat Defensie hem wetens en willens heeft proberen gek te verklaren. Wat er met Spijkers is gebeurd, dat is Nederland op z’n smalst. Ik vind het werkelijk schokkend dat geen enkele minister tot nog toe gezegd heeft: dit moet afgelopen zijn.’
In de daaropvolgende jaren had u meermalen contact met de toenmalige minister Joris Voorhoeve (VVD). Had hij niet beloofd een punt achter deze zaak te zetten?
‘Hij heeft me wel gezegd dat hij het uit zou zoeken. Maar de waarheid is dat hij daar nooit gevolg aan heeft gegeven. Ik denk dat hij binnen het ministerie tegen een muur is opgelopen en daar niet doorheen is gekomen. Voor mij was dat een gigantische teleurstelling. Ik kende Voorhoeve uit de strijd tegen de psychiatrisering van de dissidenten in de Sovjet-Unie. Hij was precies, eerlijk en recht door zee. Toen hij minister werd, dacht ik dat hij die zaak wel zou oplossen. Niet dus. Maar de eerdere minister van Defensie, Relus ter Beek (PvdA), was nog een graadje erger. Die kende ik ook – en eigenlijk gold dat toentertijd voor zo’n beetje alle politici in Nederland – van de dissidentenbeweging. Van hem heb ik nooit een reactie op mijn brieven gehad. Ik was misschien wat naïef. Al die politici hadden grote woorden als het over het politiek misbruik van de psychiatrie in de Sovjet-Unie ging. Maar hier gaven ze niet thuis. Duidelijk een staaltje van met twee maten meten.’
Wat vindt u van de houding van Defensie om nog altijd geen open kaart te spelen over haar pogingen om Spijkers te psychiatriseren?
‘Het betekent twee dingen. Het ministerie is een gesloten circuit; mensen worden daar afgedekt. Als ze zouden erkennen dat er mensen gerommeld hebben, komt de cultuur van de hele organisatie in een slecht daglicht te staan. Zo zien ze dat bij Defensie, vermoed ik. En ze hebben kennelijk ook nog altijd niets geleerd van het verleden. Anders hadden ze allang hun excuses gemaakt. Maar dat zou in hun ogen weer zware consequenties voor de hele organisatie hebben.’
Verbaast het u dat dit soort praktijken – het vervalsen van psychiatrische rapporten en het moedwillig psychiatriseren van een medewerker – ook in Nederland voorkomen?
‘Ik vind dat niet zo vreemd. Dat kan overal gebeuren. Met de psychiatrie kun je nu eenmaal iemand vrij makkelijk diskwalificeren. Wel ben ik verbaasd dat Nederland zo klein kan zijn en zo’n zaak zo lang kan duren. Er lijkt maar geen eind aan te komen. En ook begrijp ik niet dat men niet beseft hoeveel negatieve publiciteit Defensie hiermee over zich afroept. Bovendien, hoeveel kost dat niet, al die processen – die ze ook nog verliezen – en al die advocaten?’
Inmiddels hebben de Tweede Kamerleden Angelien Eijsink (PvdA) en Jasper van Dijk (SP) vragen gesteld aan de minister van Defensie over de psychiatrisering van Spijkers. (MvK)
Lees hier het interview met Fred Spijkers: Ineens zat ik in de afdeling mattaklap
Lees hier het interview met psychiater Willem van Tilburg: Schokkend dat mijn psychiatrisch rapport herschreven is
© Psy 14-3-2011
Geen opmerkingen:
Een reactie posten